Polikistik over sendromu, üreme çağındaki kadınlarda sık görülen, hastalığın altında yatan nedenlerin henüz tam olarak açıklanamadığı ve uzun vadede riskler taşıyan bir hormonal bozukluk olarak biliniyor. Kadın sağlığında önemli bir sorun olan polikistik over sendromu, hala pek çok kişi tarafından bilinmeyen ya da göz ardı edilen bir durumdur. Genellikle üreme çağındaki kadınlarda rahimdeki yumurtaların gelişimini ve adet döngüsünü düzenlemekten sorumlu olan yumurtalıklarda ortaya çıkan ve PKOS veya PKOS olarak da bilinen bu bozukluk, küçük kistlerin veya içi sıvı dolu olanların birikmesiyle ortaya çıkar. Yumurtalıklarda folikül adı verilen keseler bulunur.
Doç. Memorial Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinden Prof. Dr. Taha Takmaz Polikistik over sendromu hakkında bilgiler verdi.
BELİRTİLERE DİKKAT
Son dönemde sıklığı giderek artan polikistik over sendromunda hormonal problemlere bağlı olarak adetlerin uzun aralıklarla olması ya da hiç adet görülmemesi söz konusudur. Polikistik over sendromu vücutta androjen hormonunun artmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Bu hormonun artması kadınlarda saç büyümesi, sivilce, saç dökülmesi ve yağlanma gibi sorunlara da neden olur.
Polikistik over sendromunun belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterse de en sık görülen belirtiler şunlardır:
· Sistemsiz adet döngüsü, özellikle adet gecikmeleri, adet kanamasının boyutunda değişiklikler veya adetin hiç olmaması,
· Özellikle karın, göğüs ve sırt bölgesinde kıllanmada artış,
Akne ve cilt problemleri
· Özellikle bel ve kalça bölgesinde çok fazla kilo alımı,
Yumurtlama bozukluğu nedeniyle hamile kalmakta zorluk yaşamak,
· Erkek tipi saç dökülmesi,
· Kilo vermede zorluk,
· Sırt, yüz ve göğüs bölgesinde yağlanma,
Kol ve bacak bölgelerinde kalınlaşma ve yoğunlaşma,
· Rahim iç duvarının kalınlaşması.
GENETİK DEĞİŞİKLİK NEDEN OLABİLİR
Pek çok kişi polikistik over sendromunun nedenini merak etse de kesin nedeni henüz bilinmiyor. Ancak yapılan araştırmalara göre bazı faktörlerin bu duruma neden olduğu bilinmektedir. Polikistik over sendromunun oluşumunda rol oynadığı iddia edilen hormonal dengesizlik, insülin direnci ve genetik yatkınlık gibi çeşitli mekanizmalar bulunmaktadır.
Bu hastalığın en büyük nedenlerinden birinin genetik yatkınlık olduğu belirlendi. Eğer kişinin annesinde veya kız kardeşlerinde polikistik over sendromu varsa bu kişilerde daha sık görüldüğü söylenebilir. Ancak kalıtsal olarak devam edeceğine dair net bir bilgi yok.
ERGENLİK DÖNEMİNDE ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ ÖNEMLİDİR
Polikistik over sendromu sadece gözle görülür semptomlara neden olmayıp, ilerleyen yaşlarda kronik sağlık sorunlarına da (diyabet, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, endometriyum kanseri gibi) yol açabildiği için hastalığın erken tanısı ve ergenlik döneminde etkili tedavisi son derece önemlidir. önemli. Bu nedenle PKOS belirtileri gözlemleyen bireylerin bunları göz ardı etmemesi ve bir jinekoloğa başvurması son derece önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile PKOS’un olumsuz etkilerini en aza indirmek mümkündür.
Polikistik over sendromlu hastalarda insülin direnci ve yüksek kan şekeri düzeyleri tip 2 diyabet riskini artırabilir. Yüksek tansiyon ve kolesterol kalp hastalığı riskini artırabilir. Yumurtalıkların düzgün çalışamaması hamilelik şansını azaltabilir. Polikistik over sendromu aynı zamanda depresyon ve anksiyete riskini de artırabilir. İleride rahim kanseri riskinde de artış olabilir.
TEDAVİDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI ÖNEMLİ
Polikistik over sendromunun tedavisi çok aşamalı bir tedavi olup, kişiye özel ve doktorunuzun tavsiyelerine göre şekillendirilmesi gerekmektedir. Tedavinin genel amacı hamile kalmak isteyen kadınlarda yumurtlama sorunlarını çözmek, androjen düzeylerini azaltmak, vücut ağırlığını azaltmak, diyabet ve kalp-damar hastalıkları gibi uzun vadeli sağlık risklerini azaltmaktır. Kişinin kilo değişimi ve adet döngüsü gibi kapsamlı tıbbi geçmişi sorgulanır. Daha sonra kişinin öncelikleri ve ihtiyaçlarına göre tedavi şekillenir. Ancak tedavinin ilk adımı sağlıklı beslenme ve antrenmandır. Bu sayede bireyler ideal kilolarında kalabilirler. Bu sendroma sahip birçok kadın aşırı kilo veya obezite gibi sorunlar yaşamaktadır.
Polikistik over sendromunun tedavisinde yeme alışkanlıklarının önemli ölçüde değiştirilmesi önemlidir. İşlenmiş gıdalardan uzak durulmalı, şeker ilaveli gıdalar tüketilmemeli, yüksek lifli gıdalar tüketilmeli, sebze, meyve, az yağlı veya yağsız et tüketilmeli, glisemik indeksi düşük gıdalar tüketilmelidir.
DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTE İHMAL EDİLMEMELİDİR
Egzersiz hayatın her alanında önemliyken polikistik over sendromunda daha da önemlidir. Spor aktiviteleri ve egzersizler sistemli bir şekilde yapıldığında insülin seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olur ve kilo kontrolüne destek olur. Düzenli fiziksel aktivite aynı zamanda PKOS’un neden olduğu şikayetlerin düzenlenmesine de yardımcı olur.
ÇOCUĞUNUZ OLMAK İSTİYORSANIZ
Çocuk sahibi olmak isteyen hastalarda yumurtlamayı uyaracak ilaç tedavisi uygulanır. Doğum kontrol hapları, polikistik over sendromlu kadınlarda düzenli adet kanaması ve sivilce, saç büyümesi gibi şikayetleri gidermek için kullanılır. Ancak daha dirençli ve ilerlemiş olaylarda hormon düzenleyici tedaviler de tercih edilebilir.
Polikistik over sendromu önemli bir sağlık sorunu olduğundan PKOS belirtileri yaşayan hastaların bu belirtileri göz ardı etmemesi son derece önemlidir. PKOS’u tamamen ortadan kaldıran bir ilaç tedavisi yoktur. Genel olarak doğum kontrol hapları adet döngülerini düzenler ve semptomları kontrol eder. Polikistik over sendromu her kadında kısırlığa neden olmaz. Ağır vakalarda yumurtlama bozukluğuna bağlı kısırlık meydana gelebilir. Ancak polikistik over sendromlu bireylerde üreme desteği tedavileri ile gebelik elde edilebilmektedir. Polikistik over sendromu tedavisinin başarısında hastaları doğru bilgilerle yönlendirmek ve gerçek ilaç kullanımının sağlanması çok önemli olduğu gibi yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme ve fiziksel aktivite de son derece önemlidir.
(HABER MERKEZİ)
